Bij het lezen van de officiële beschrijving zou men wellicht de verkeerde indruk kunnen krijgen dat we te maken hebben met een typisch grootschalig verhaal over een onverslaanbare gepensioneerde protagonist die de komende anderhalf uur de strijd aangaat met de slechteriken en de weerloze bewoners van het Britse platteland beschermt… In plaats daarvan ontvouwt zich voor ons een emotioneel complexe, serieuze film met een vrij eenvoudige plot, maar tegen de epische landschappen van de Atlantische kust van Ierland.
De gebeurtenissen van de film beginnen in een van de steden in Noord-Ierland in 1974 en gaan verder in het pittoreske dorp Glencolmkill in het graafschap Donegal in het moderne Ierse Republiek. Opmerkelijk is dat de film op deze locaties en in Dublin is opgenomen, een zeldzaamheid in het tijdperk van CGI (Computer-Generated Imagery) technologieën. De première vond plaats op het 80e Internationale Filmfestival van Venetië in 2023. Om de plot beter te begrijpen en de context te begrijpen, is het de moeite waard om bekend te raken met de geschiedenis van Noord-Ierland in grote lijnen om de redenen voor het conflict en de activiteiten van het Ierse Republikeinse Leger (IRA) te kennen.
Vanaf de eerste beelden van de film is er een speciale sfeer voelbaar, die ons onderdompelt in de sfeer van de jaren 1970. Rode bakstenen gebouwen, gotische kathedralen, stenen hekken met “droge” metselwerk, met riet bedekte huizen, sombere, sobere interieurs, elementen van het lokale gemeenschapsleven – allemaal begeleid door een passende muzikale score. De auto’s verdienen speciale aandacht: van zeldzame Britse modellen zoals de Wolseley Hornet Mk3 en de Triumph 2000 tot de Franse Citroën DS23 Pallas en zelfs de Amerikaanse Ford Capri 3000. Ze vullen niet alleen het totaalbeeld aan met hun esthetiek, maar het model en de kleur dragen ook betekenis voor het verhaal. Tegelijkertijd stellen moderne opnametechnologieën ons in staat om lokale landschappen vanuit een uniek perspectief vast te leggen: van het idyllische beeld van groene heuvels met een netwerk van wegen tot de rotsachtige Atlantische kustlijn met eenzame stranden.
Men zou de verscheidenheid aan rollen en genres waar Liam Neeson gedurende zijn rijke carrière aan heeft deelgenomen kunnen bespotten, maar men kan hem één ding niet ontzeggen: zijn meesterschap in acteren, het vermogen om in zijn personage te transformeren en niet alleen het uiterlijk, maar ook de emotionele staat over te brengen. Finbarr Murphy is bezig zijn biografie te heroverwegen, reflecterend op en vaak in twijfel trekkend de eerder genomen beslissingen, proberend een andere richting in te slaan. Zijn soms sentimentele naïviteit, zoals bij het kopen van zaden in de winkel of het proberen vriendelijker te kijken in de spiegel, laat niemand onverschillig. Aan de ene kant is hij streng en georganiseerd op het werk, aan de andere kant heeft hij een enigszins onverzorgd uiterlijk, wat zijn innerlijke wereld van meer onzekerheden en ambiguïteiten weerspiegelt. Finbarr Murphy kan koud en meedogenloos zijn “op het werk”, maar hij behandelt kinderen en dieren met mededogen en empathie. Het is ook interessant om te horen hoe Liam Neeson zorgvuldig probeert de achternaam “Dostojevski” uit te spreken, aangezien zijn personage graag boeken leest, en de roman “Misdaad en Straf” vindt zijn plaats in een van de verhaallijnen.
Onder de bijpersonages valt de “collega van de werkplaats” van het hoofdpersonage, Kevin Lynch, op, enthousiast gespeeld door Jack Gleeson. Met een morbide blik, af en toe neurotisch gedrag, speelse en informele houding ten opzichte van het beroep van huurmoordenaar, luistert Lynch, een man met een gecompliceerd lot, naar kwaliteitsmuziek op vinyl en droomt van vrijheid om een nieuw leven te beginnen ergens in zonnig Californië. Even charismatisch is Doireann McCann, gespeeld door Kerry Condon, die een groep vertegenwoordigers van de IRA leidt, waarbij ze strenge leiderschapskwaliteiten combineert met een uniek systeem van morele principes.
Ondanks alle kenmerken van een echte misdaadthriller heeft de film zelfs een romantische verhaallijn, die ons eraan herinnert dat het nooit te laat is om iets nieuws te beginnen als er geïnteresseerde partijen zijn.
Een van de laatste scènes in een café, uitgevoerd in een stijl die doet denken aan klassieke Amerikaanse westerns, laat een goede indruk achter, hoewel het actieve gebruik van producten van het Italiaanse bedrijf “Beretta” de kijker terugbrengt naar het Europa van de jaren 1970. In tegenstelling tot de onderbewuste verwachtingen moet de climax van het verhaal niet worden beschouwd als de langdurige schietpartij in het café, maar als een kort betekenisvol gesprek in de gotische kathedraal.
Interessant is dat sommige scènes in de film zich afspelen tegen de achtergrond van een voetbalwedstrijd, maar niet zomaar een. Gaelic football komt aan bod – een populaire sport in Ierland waar spelen met de handen is toegestaan op bepaalde delen van het veld.
Conclusie
“In het Land van Heiligen en Zondaars” is een film met veel betekenissen, serieuze vragen en ingewikkelde antwoorden, aanbevol
en voor doordacht kijken met onderdompeling in de sfeer waaraan de makers veel aandacht en moeite hebben besteed. De film heeft zijn eigen officiële slogan, maar de essentie van de moraliteit van de film kan worden samengevat in de woorden die Finbarr Murphy zegt tegen een klein meisje genaamd Mya: “Zorgen voor iemand is goed, zelfs als het pijn doet, maar het maakt je menselijk.”